ასოციაცია „ქართული ღვინოს“ ორგანიზებითა და ღვინის ეროვნული სააგენტოს მხარდაჭერით, თბილისში საფერავის პირველი საერთაშორისო კონკურსი გაიმართა.

კონკურსზე სხვადასხვა ქვეყნის 87 დიდი, მცირე და საშუალო საოჯახო მარნის 200-მდე საფერავის ნიმუში იყო წარდგენილი. 12-კაციანი ჟიური ქართველი და უცხოელი ექსპერტებისგან შედგებოდა. ჟიურის თავმჯდომარე, ცნობილი ბრიტანელი ჟურნალისტი და ღვინის მწერალი, ენდრიუ ჯეფორდი გახლდათ, რომელმაც საქართველოში წარმოებულ ღვინოებს მაღალი შეაფასება მისცა.

ღვინის ეროვნული სააგენტოს თავმჯდომარის, კონკურსის ჟიურის წევრის, ლევან მეხუზლას შეფასებით, საფერავის პირველი საერთაშორისო კონკურსი წარმატებით ჩატარდა.

„მნიშვნელოვანია, რომ კონკურსი იყო საერთაშორისო, სადაც ქართულ საფერავთან ერთად წარმოდგენილი იყო სხვა ქვეყნებში წარმოებული საფერავიც. ძირძველი ქართული ვაზის ჯიში საფერავი, ვაზის წითელი ჯიშების მსოფლიო ასორტიმენტის ერთ-ერთი საუკეთესო წარმომადგენელია. საფერავი, საქართველოს ვაზის ერთ-ერთი უმთავრესი ჯიშია, რომელიც ნელ-ნელა დგება ისეთი ჯიშების გვერდით, როგორიცაა კაბერნე, მერლო და ა.შ.” - აღნიშნა ლევან მეხუზლამ.

კონკურსში გამარჯვებული ღვინოების ჩამონათვალი ახლო მომავალში გახდება ცნობილი.

© საქართველოს ღვინის კლუბი, ღვინის ეროვნული სააგენტო, ღვინის საინფორმაციო ცენტრი

გადმოწერეთ

Шатский, А.Л. Климат виноградно-хлопкового района бассейна реки Машаверы. Тбилиси, 1934.

გადმოწერეთ 

ა. შატსკი, ქართლის მევენახეობის რაიონების ჰავა. თბ. მევენახეობა–მეღვინეობის სამეცნიერო კვლევითი ინსტიტუტის გამოცემა. 1938.

გადმოწერა 

მალხაზ ხარბედია, ღვინის მეგზური: პრაქტიკული სახელმძღვანელო, აჭარის არ ტურიზმისა და კურორტების დეპარტამენტი, 2018.

1. სათალი და ხიზილალა

საქართველოში საახალწლო სუფრაზე როგორც წესი, მაღალი ხარისხის, ძვირფასი თევზეული იყრიდა ხოლმე თავს. შავი და წითელი ხიზილალის გარდა ერთ-ერთი საუკეთესო არჩევანი სათალია - გამოყვანილი და შებოლილი ზუთხი.  სათალი ნამდვილი დელიკატესია, მას თუ ვერ იშოვით, საახალწლო სუფრა შეგიძლიათ დაამშვენოთ გამოყვანილი წითელი ორაგული. ქართულ ტრადიციულ საახალწლო სუფრაზე მხოლოდ სათალი, ორაგული და ხიზილალა შეიძლება მოუხდეს ცქრიალა ღვინოს. ეს უგემრიელესი ხემსი აპერიტივს თავისებურ სადღესასწაულო ელფერსაც ანიჭებს.

ღვინო: ციცქადან და სხვა ქართული ჯიშებიდან დაყენებული ცქრიალა ღვინოები (ბრუტი), ჩინური, მანავი PDO (მწვანე კახური), წინანდალი PDO (რქაწითელი, მწვანე კახური).

2. პრასის მხალი

საახალწლო სუფრა მდიდარია ნიგვზიანი მხალეულითა და საუზმეულით. არჩევანი საკმაოდ დიდია: შემწვარი ბადრიჯანი ნიგვზით, ისპანახი და ჭარხლის ფოთლების, ე.წ. წითელი მხალი. ასევე მზადდება ტკბილი წიწაკა ნიგვზით.  ძალიან ხშირად მზადდება პრასის მხალი, რომელსაც ბუდეს ფორმას აძლევენ და ბროწეულით რთავენ. ნიგვზიან მხალეულს უმატებენ უცხო სუნელს, ყვითელ ყვავილს, ნიორს, ხმელ ქინძს, ხახვსა და ძმარს. კახეთში გავრცელებულია ნიგვზიან ბადრიჯნის გულსართში  მოშუშული ხახვის არევა. მწვანილებიდან ძირითადად გამოიყენება ქინძი, ოხრახუში, რეჰანი და ნიახური.

ღვინო: ნიგვზიან და კარგად შეკმაზულ მხალეულთან საკმაოდ რთულია ღვინის შეხამება, თუმცა გამონაკლისებიც არსებობს. სხეულიანი და მაღალმჟავიანი იმერული ღვინოები (მაგ. ცოლიკოური) და შედარებით მსუბუქი და არომატული კახური ქვევრის ქარვისფერი ღვინოები (ქისი).

3. ცივად მოხარშული ბურვაკი

საახალწლო მენიუში ასევე შედის ცივად მოხარშული ბურვაკის ხორცი.  ადრეულ პერიოდში კახეთში სადღესასწაულო კერძს წარმოადგენდა მოხარშული გოჭი, რომელიც არანაკლებ გემრიელია, ვიდრე ბურვაკი. ხორცის მოხარშვა დიდ სირთულეს არ წარმოადგენს - იხარშება ცხელ, მარილიან წყალში და სუფრაზე პირშუშხას ან ნიგვზის საწებელთან ერთად გააქვთ. მთავარია, სწორად იქნას ხორცი შერჩეული - იგი არ უნდა იყოს არც ძალიან მსუქანი და არც მჭლე, საუკეთესოა ე.წ. ჭრელი ღორის ხორცი, რომელშიც ფენა-ფენაა განლაგებული ხორცი და ქონი.

ღვინო: საუკეთესოა თხელი წითელი ღვინოები – თავკვერი, ძელშავი, ოჯალეში, ალადასტური, ზოგიერთი საფერავი, ასევე ქვევრის ქარვისფერი კახური ღვინოები. შედარებით ცხიმიან ხორცთან სცადეთ ჭაჭის არაყიც.

4. ლაბასხმული

ლაბასხმული საახალწლოდ თითქმის ყველა ოჯახში მზადდება. მისი ძირითადი ინგრედიენტები მოხარშული ღორის თავ-ფეხი და სანელებლებია, კერძოდ, დაფნის ფოთოლი, ბაჰარი, მიხაკი და სხვა. ლაბასხმული მომზადება შრომატევადია.  ხორცი დიდი ხნის განმავლობაში იხარშება. დაჭრილ ხორცს ესხმება სანელებლებით გაჯერებული მისივე ნახარში და ცივდება. მას მიირთმევენ მდოგვთან ან პირშუშხასთან ერთად. ლაბასხმული მზადდება ასევე თევზის, საქონლისა და ფრინველის ხორცისგანაც.

ღვინო: კარგად მიდის შედარებით მსუბუქი კახური ქვევრის ქარვისფერი ღვინოები (ქისი, ხიხვი, რქაწითელი), ასევე თხელი წითელი ღვინოები, თავკვერი, ძელშავი და სხვ.

5. ხაჭაპური

საქართველოში ხაჭაპურის მრავალი სახეობა არსებობს. თითოეულ კუთხეში ხაჭაპურის იმ ვარიანტს ამზადებენ, რომლის ტრადიციაც იმ კუთხეში არსებობს.  ყველაზე პოპულარულია იმერული და მეგრული ხაჭაპური. აჭარაში საახალწლოდ აუცილებლად ცხვება აჩმა - ესეც ხაჭაპურის ერთგვარი სახეობაა, რომლის ცომიც წინასწარ იხარშება, შემდეგ ყველთან ერთად ფენა-ფენა ლაგდება ფორმაში და იბრაწება. მესხეთში ხაჭაპურს საგულდაგულოდ მომზადებული ფენოვანი ცომით ამზადებენ და ფურნეში აცხობენ. ხაჭაპური აუცილებლად ცხელი უნდა მივირთვათ.

 ღვინო: ხაჭაპური უნივერსალური კერძია. იგი ძალიან ბევრ თეთრ ღვინოს ირგებს: იმერეთში – ციცქა, ცოლიკოური, კრახუნა. გურიაში და აჭარაში – ჩხავერი (თეთრიც და ვარდისფერიც) და ცოლიკოური, რაჭაში წულუკიძის თეთრა და ცოლიკოური, სამეგრელოშიც ცოლიკოური, ქართლში – ჩინური და გორული მწვანე, კახეთში – კლასიკურად დაყენებული მწვანე კახური და რქაწითელი. ხაჭაპურთან ვარდისფერი ღვინოებიც ძალიან გემრიელია.

6. ინდაურის საცივი

საცივი ქართული საახალწლო სუფრის უმთავრესი კერძია.  იგი ძირითადად ინდაურისგან მზადდება, თუმცა, ასევე პოპულარულია ქათმის საცივიც. ინდაურს მოხარშავენ, შემდეგ გი შებრაწავენ. ცალკე  ბლომად ნიგოზს ემატება ნიორი, მოშუშული ხახვი და სანელებლები: მიხაკ-დარიჩინი, ხმელი ქინძი, ყვითელი ყვავილი და უცხო სუნელი, იხსნება ბულიონში და დაჭრილ ხორცთან ერთად წამოდუღდება. საცივს ტრადიციულად ცივს მიირთმევენ ცხელ ღომთან ერთად.   ამ კერძისთვის დამახასიათებელია ნაზი სტრუქტურა და დახვეწილი არომატები

ღვინო: მხოლოდ კახური, ქვევრში დაყენებული ღვინოები მიდის საცივთან – რქაწითელი, ქისი, ხიხვი და სხვ. ჯიშები. ასევე კარგი იქნება საცივთან ქვევრში, 6 თვე ჭაჭაზე დაყენებული ჩინური ან ცოლიკოური.

7. შემწვარი გოჭი

საახალწლოდ გოჭის შეწვის ტრადიცია ყველაზე გავრცელებული  დასავლეთ საქართველოშია, თუმცა დღესდღეობით მას არც აღმოსავლეთი ჩამორჩება. გოჭის შეწვის რამდენიმე მეთოდი არსებობს: მას წვავენ შამფურზე, ღუმელში ან თონეში. ზოგჯერ შესაწვავ გოჭს წითელ აჯიკას უსვამენ, რათა უკეთესი არომატი ჰქონდეს და უკეთ დაიბრაწოს. საუკეთესო ვარიანტია კუჭმაჭით გამოტენილი  შემწვარი გოჭი. კარგად მომზადებულ შემწვარ გოჭს დაბრაწული, ხრაშუნა კანი და ნაზი ხორცი აქვს. ძალიან უხდება ტყემალი ან მეგრულად მომზადებული პამიდვრის საწებელი.

ღვინო: ქართული თხელი წითელი ღვინოები, შეიძლება ითქვას, გოჭისთვისაა გაჩენილი – პირველ რიგში ალადასტური, ოჯალეში და ძელშავი, რადგან გოჭით უფრო დასავლეთ საქართველოა განთქმული, ასევე თავკვერიც და შედარებით დახვეწილი საფერავები.

8. ტოლმა ვაზის ფოთოლში

ახალი წლისთვის ბევრ ოჯახში მზადდება ვაზის ფოთოლში გახვეული ტოლმა. მზადდება ღორისა და საქონლის გატარებული ფარშისა და მოწალული ვაზის ფოთლებისაგან ხახვის, მარილ-პილპილის, ძირასა და ნიორის დამატებით. ვაზის ფოთლებს ზამთრისთვის დაკონსერვებულს ან მარინადში ჩადებულს ინახავენ. მზა ტოლმას ნივრიანი მაწვნით მიირთმევენ. კახეთში მაწონს დარიჩინსაც ურევენ. აჭარაში ვაზის ფოთოლს კეჟერა მხლის ფოთლები ცვლის, რაც კერძს სიმსუბუქეს მატებს. ასევე გავრცელებულია კლასიკური კომბოსტოს ტოლმის მომზადებაც.

ღვინო: საუკეთესოა კახური, ქვევრში დაყენებული ღვინოები, ასევე თხელი წითელი ღვინოები, მათ შორის, საფერავიც.  

9. ღორის ან ხბოს მწვადი

ღორის მწვადი უფრო მეტად აღმოსავლეთ საქართველოშია გავრცელებული, ხბოსი კი დასავლეთში. ეს უბრალო კერძები არ არის ისეთი ზუსტი სადღესასწაულო დანიშნულების, როგორც მაგ. საცივი ან გოზინაყი, თუმცა მის გარეშე იშვიათად თუ გაიშლება საახალწლო სუფრა. თანაც ეს ისეთი კერძებია, რომელიც ძლიერ, სხეულიან, მაღალტანინიან ქართულ წითელ ღვინოებს ძალიან უხდება. სამწვადედ საუკეთესო, ყველაზე ნაზ და ზომიერად ცხიმიან ნაჭრებს არჩევენ და აუცილებლად ნაკვერჩხალზე წვავენ, სასურველია წალამის ნაკვერჩხალზე.

ღვინო: საუკეთესოა კახური, ქვევრში დაყენებული საფერავი, ქართლური შავკაპიტო, რაჭული ალექსანდროული ან იმერული ოცხანური საფერე, ასევე მუკუზანი PDO, ყვარელი PDO, ნაფარეული PDO.

10. ჯიგრის ყაურმა

ჯიგრის ყაურმა სუბპროდუქტებისგან მომზადებული ყველაზე პოპულარული ქართული კერძია. იგი საქონლის ან ღორის გულ–ღვიძლისგან მზადდება ბადე–ქონთან ერთად, წვრილად დაჭრილი. იშუშება ღვინოში, შემდეგ კი იკმაზება ხახვით, ქინძით, უცხო სუნელითა და ქონდარით. ემატება პამიდვრის საწებელიც. ჯიგრის ყაურმა არ უნდა იყოს ძალიან წვნიანი, თუმცა არც მშრალი უნდა იყოს. ეს ცხიმიანი და ძალზე ნოყიერი კერძი მისწრებაა ზამთრის სადღესასწაულო სუფრებზე.

ღვინო: ახალგაზრდა, სხეულიანი და ძლიერტანინიანი საფერავები, ქვევრის და კლასიკურად დაყენებული. ასევე მუკუზანი PDO, ყვარელი PDO, ნაფარეული PDO. წავა სხვა ძლიერი ქართული წითლებიც – შავკაპიტო, ალექსანდროული და ოცხანური საფერე. სცადეთ ჭაჭის არაყიც.

11. გოზინაყი

გოზინაყი ის ნუგბარია, რომელიც წელიწადში მხოლოდ ერთხელ მზადდება და ურომლისოდაც არ არსებობს ახალი წლის სუფრა. გოზინაყისთვის საუკეთესო, თეთრი ნიგოზი გამოიყენება. ნიგოზს თხლად ჭრიან და  წინასწარ 2-3-ჯერ წამოდუღებულ თაფლში შუშავენ რამდენიმე წუთით, შემდეგ აბრტყელებენ და ცხელსვე ჭრიან, სანამ გამაგრდება. ამ ტკბილეულს ნუშისა და თხილისგანაც ამზადებენ. თხილეულს წინასწარ უნდა გადაეცალოს ფერფლი, ამისთვის კი საჭიროა ოდნავ მოიხალოს.  საუკეთესოდ ითვლება ღია ქარვისფერი, ხრაშუნა  გოზინაყი თაფლის ინტენსიური არომატით.

ღვინო: გოზინაყისთვის ზედგამოჭრილია გვიანი მოსავლის ქართული ტკბილი ღვინოები ან აისვაინები, ასევე კარდანახი PDO (შემაგრებული ტკბილი ღვინო). შეგიძლიათ ახალგაზრდა ქართული ბრენდიც სცადოთ.

12. ჩურჩხელა

გოზინაყის შემდეგ ყველაზე ცნობილი საახალწლო ტკბილეული ჩურჩხელაა. ამ ნუგბარს როგორც წესი, შემოდგომაზე ამზადებენ, როდესაც ყურძენს კრეფენ და წურავენ. ჩურჩხელა ყურძნის წვენისა და ნიგვზისგან მზადდება. ასევე არსებობს თხილისა და ჩამიჩის ჩურჩხელა.  ყურძნის წვენი დუღდება ისე , რომ 1/3-მდე დაშრეს, შემდეგ კი რუხი, სოფლური ფქვილის დამატებით თათარა იხარშება. თათარაში ძაფზე აცმული ნიგოზი ევლება და შრება. საუკეთესო ჩურჩხელას დროთა განმავლობაში შაქრის თეთრი ფენა უკეთდება  და არ მაგრდება.

ღვინო: ჩურჩხელასთან საუკეთესოა ჭაჭის არაყი, თუმცა ნახევრადტკბილი საფერავებიც კარგად მიდის (ქინძმარაული PDO, ახაშენი PDO). შეგიძლიათ ქართული ბრენდიც სცადოთ.

13. ფელამუში

ჩურჩხელის მსგავსად ფელამუშიც ყურძნის წვენისგან მზადდება, ოღონდ, მის მოსამზადებლად არ არის აუცილებელი კარგად დადუღებული ბადაგი.  ფელამუში უფრო დასავლეთ საქართველოს მოსახლეობაშია გავრცელებული. მას თათარის მსგავსად ხარშავენ სიმინდის ფქვილის დამატებით. ფელამუშში ავლებენ თხილის ჩურჩხელასაც. ყველაზე გავრცელებულია ცოლიკოურიდან მომზადებული ფელამუში, რომელსაც ნიგვზით რთავენ და აშრობენ. ფელამუში თათარასთან შედარებით ნაკლებად ტკბილი დესერტია. მას ამზადებენ იზაბელას ყურძნის წვენისგანაც.

ღვინო: ზოგიერთ ფელამუშთან ტვიში PDO–ც წავა (ცოლიკოური), ასევე სცადეთ ნახევრადტკბილად დაყენებული უსახელოური, ოჯალეში, ხვანჭკარა PDO (ალექსანდროული და მუჯურეთული), ჭაჭის არაყი.

14. ჩირები

საქართველოს  ყველა კუთხეში  ახალწლის სუფრაზე დევს ჩირებით სავსე კალათი. ეს ტრადიცია ძველი დროიდან მოდის, როდესაც  ზამთრისთვის ხილის შენახვის  ერთადერთ საშუალებას გაჩირვა წარმოადგენდა. ვინაიდან ოჯახი  ახალ წელს სიტკბოთი უნდა დახვედროდა, ჩირები და თაფლი განსაკუთრებულ ადგილს იკავებდა სადღესასწაულო სუფრაზე.  თანამედროვე საახალწლო ჩირების კალათაში უმთავრესი ადგილი ხურმის,  ლეღვის, ქლიავისა და ვაშლის ჩირებს უჭირავს.  სამხრეთ საქართველოში ამ მხრივ თუთის ჩირს გამოარჩევენ.

ღვინო: კარგად წავა ქარვისფერი, შემაგრებული ტკბილი ღვინოები, მაგ. კარდანახი PDO, ასევე შემაგრებული და ნახევრადტკბილი საფერავიც. სცადეთ ჭაჭის არაყი და ქართული ბრენდიც.

პოსტერი იხ აქ: ქართული ღვინო და ტრადიციული საახალწლო კერძები 

ავტორები: ქეთი ადეიშვილი, მალხაზ ხარბედია

ფოტოები: ქეთი ადეიშვილი

დიზაინი: თამაზ ჩხაიძე

© საქართველოს ღვინის კლუბი, ღვინის ეროვნული სააგენტო, ღვინის საინფორმაციო ცენტრი

"პახმელია"

სიამოვნება და თავის ტკივილი

გიორგი ბარისაშვილი

ტრადიციულ წლის მიმოხილვას გამოცემებით დავიწყებთ. საკითხი ძალზე პრობლემატურია, რადგან დრო მიდის და თანამედროვე, პოპულარული ენით დაწერილი ლიტერატურა ფაქტობრივად არ მოგვეპოვება იშვიათი გამონაკლისების გარდა. გვაქვს შემთხვევები, როდესაც გასული საუკუნის 30-იან წლებში ჩარჩენილი ზოგიერთი ავტორი ამავე პერიოდის ლიტერატურის კოპირებითაა დაკავებული, რომელსაც საკუთარი გვარ-სახელით გვთავაზობს და სხვა. სამწუხაროდ ამგვარი ლიტერატურა ყოველწლიურად გამოიცემა. ნამდვილად გულდასაწყვეტია, რომ არ არსებობს რაიმე კომისია, რომელიც ვაზისა და ღვინის სფეროს გამოცემებსა და თუნდაც ცაკლეულ სტატიებს გააკონტროლებდა. დღეს ყველაზე მეტად დგას ამგვარი კომისიის შექმნის აუცილებლობის საკითხი, რათა თავიდან ავიცილოთ ზოგიერთი იმგვარი სამარცხვინო „მაკულატურის“ გამოცემა, როგორებიც უკვე მოესწრო ბოლო წლების განმავლობაში. ამ მხრივ არც გასული წელი იყო გამონაკლისი და არც მომავალი წელი იქნება, სავარაუდოდ. თუმცა საკითხი საზოგადოებას მივანდოთ და მან თავად განსაჯოს ამა თუ იმ გამოცემის ავკარგიანობა. გასულსავე წელს დაფიქსირდა ერთი პლაგიატის შემთხვევაც,რომელიც მევენახეობის ლიტერატურას ეხება, თუმცა ამ თემას არ დავაკონკრეტებთ.

დავიწყებთ ნუგზარ ბაღათურიასა და ნანა ბეგიაშვილის ნაშრომით „ქვევრის ღვინის ქართული ტექნოლოგია“. მონოგრაფია მეცნიერულ ხასიათს ატარებს და ის პრაქტიკოსი მემარნეებისთვის არ არის განკუთვნილი. აქვე გვინდა აღვნიშნოთ ბატონი ნუგზარ ბაღათურიას 2015 წელს გამოცემული წიგნი „ენოლოგია“, რომელიც მიზეზთა გამო 2015 წლის მიმოხილვაში სამწუხაროდ არ გვქონდა მოხსენიებული და ამ შეცდომას ახლაღა ვასწორებთ.

მომდევნო ნაშრომი, სახელოწდებით „მემარნის უბის წიგნაკი“, ეკუთვნის მირიან ნიკოლაძეს. წიგნი ნამდვილად საინტერესოა, რადგან გარდა ძირითადი, ავტორისეული მოსაზრებებისა, მასში განხილულია სხვადასხვა ავტორების სტატიებიდან და წიგნებიდან აღებული ინფორმაციაც.

გასულ წელს გამოიცა გ. ბარისაშვილის ორი ბროშურა „ქვევრი და ღვინო“, რომელიც ეხება კონკრეტულად ქვევრში კახური ტრადიციული ქარვისფერი ღვინის დაყენებას და „მარნის აშენება და მოწყობა“, რომელიც წარმოადგენს ტრადიციული მარნების მშენებლობის ერთგვარ ილუსტრირებულ სახელმძღვანელოს.

ძალზე საინტერესოა დავით ლორთქიფანიძის მიერ გამოცემული ინგლისურენივანი წიგნი „GEORGIA the CRADLE of viticulture“ (საქართველო - მეღვინეობის აკვანი). წიგნი გამოიცა სპეციალურ საფრანგეთის ქალაქ ბორდოში ღვინის მსოფლიო ცივილიზაციის მუზეუმის გახსნასთან დაკავშირებით. ის, ამავდროულად, შესანიშნავი საჩუქარი იქნება საქართველოს მევენახება-მეღვინეობით დაინტერესებული უცხოელებისთვისაც.

მომდევნო გამოცემაა საიმონ ვულფის ინგლისურენოვანი წიგნი „AMBER REVOLUTION“ (ქარვისფერი რევოლუცია). საკმაოდ მოცულობით, ილუსტრირებულ წიგნში თავმოყრილი არიან მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნების მემარნეები, რომლებიც მისდევენ ნატურალურ მეღვინეობის მიმართულებას. წიგნში შესულია საქართველოც. აღსანიშნავია, რომ ავტორი თავად იყო ჩამოსული საქართველოში და მან თვითონ მოიარა საკუთარ წიგნში შეტანილი ყველა მარანი და ადგილი.

გვინდა შევეხოთ ერთ მეტად მნიშვნელოვან სტატიას, სათაურით „ევროპისა და ხმელთაშუა ზღვის ცივილიზაციათა მუზეუმი - კოლექცია საქართველოში მევენახება-მეღვინეობის შესახებ“, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალ „LA REVUE DES MUSÉES DE FRANCE“ (საფრანგეთის მუზეუმების მიმოხილვა), ავტორები: ედუარდ დე ლაუბრი, მერაბ მიქელაძე, გ. ბარისაშვილი.

საქმე ისაა, რომ მარსელში, ერთ–ერთ მუზეუმში გაიხსნა საქართველოს კუთხე. ამისათვის ქართულმა მხარემ მუზეუმს უსასყიდლოდ გადასცა ექსპონატები. ჟურნალში გამოქვეყნებულ ამ პუბლიკაციაში მოთხრობილია საქართველოს მევენახეობა-მეღვინეობისა და ქართული კულტურის შესახებ. ასევე საქართველოს ეროვნული მუზეუმის თანამშრომლობა მარსელის მუზეუმთან.

ქართული სოფლის მეურნეობისა და კონკრეტულად მევენახეობა-მეღვინეობის სტატიების მხრივ მუშაობს აგრძელებს ჟურნალი „აგრარული საქართველო“, რომელიც მკითხველს ყოველთვიურად სთავაზობს ვაზისა და ღვინის სფეროდან დარგობრივ სტატიებს, რაც ძალზე მნიშვნელოვანია.

შემდეგი გამოცემაა შალვა ავალიანის „ღვინის ტექნოლოგია“ (მეორე გამოცემა). ეს სახელმძღვანელო ავტორმა 1969 წელს გამოსცა.

ცხადია, აღნიშვნის ღირსია „ქართული ღვინის გზამკვლევი“ მალხაზ ხარბედიას ავტორობით. ამ წელს გზამკვლევი სამ ენაზე გამოიცა. გზამკვლევი ყოველწლიურად გამოდის და ის დიდ სამსახურს უწევს ქართული ვაზისა და ღვინით დაინტერესებულ ადამიანს, ქართველსა თუ უცხოელს.

გასული წლის მიწურულს გამოიცა წიგნი „ქართული ვაზის ჯიშები“. ავტორები: ლევან უჯმაჯურიძე, გიორგი კაკაბაძე, ლონდა მამასახლისაშვილი. გამოცემა უდაოდ უნდა ჩაითვალოს წლის მოვლენად ქართული ვაზისა და ღვინის სფეროებში. ესაა ილუსტრირებული და სრული კატალოგი ქართული ვაზის ჯიშებისა, სადაც გარდა ძველი ქართულისა, შესულია ასევე ახალი, სელექციური ჯიშებიც. მასში მოცემულია იმ ვაზის ჯიშთა ჩამონათვალიც, რომლებიც დაკარგულად ითვლებიან.

საქართველოს ვაზისა და ღვინის სფეროში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოცემა ბატონი ლევან ფრუიძის შესანიშნავი ნაშრომი „საქართველოს მევენახეობისა და მეღვინეობის ისტორიაა“ (წიგნი 3). პირველ ორ ტომთან ერთად ეს გახლავთ დიდი შენაძენი, რომელიც, მეორე მხირვ, განხლავთ ბატონი ლევანის ვაზისა და ღვინის სფეროში ათეულობით წლების ერთგვარი შეჯამება. წიგნი გამოიცა ღვინის ეროვნული სააგენტოს დაფინანსებით.

მომდევნო გამოცემა გახლავთ ბატონი თამაზ კობაიძის შესანიშნავი და ამასთან ძალზე საჭირო წიგნი „მევენახეობა-მეღვინეობის ენციკლოპედიური ლექსიკონი“. ამგვარი ვრცელი და სერიოზული ნაშრომი ჩვენ აქამდე არ მოგვეპოვებოდა და ამიტომ, ის ნამდვილად დიდი შენაძენია.

კიდევ ერთი გამოცემა - ესაა ღვინის ეროვნული სააგენტოს ერმილე ნაკაშიძის ავტორობით გამოცებული წიგნი „მევენახეობა-მეღვინეობა გურია-სამეგრელოში, აჭარაში და აფხაზეთში“.

და ბოლოს, მალხაზ ხარბედიას ავტორობით გამოცემული წიგნი „ღვინის მეგზური“ (პრაქტიკული სახელმძღვანელო), აჭარის ტურიზმის ადმინისტრაციის დაკვეთით. ესაა დამხმარე სახელმძღვანელო ღვინის მეგზურებისთვის (გიდებისთვის) და ამავე დროს აქ დეტალურადაა განხილული აჭარის მევენახეობა-მეღვინეობისა და ღვინის ტურიზმის თანამედროვე მდგომარეობა და პოტენციალი.

 ამრიგად, 2018 წელი აქამდე ჩვენს მიერ განხილულ სხვა წლებთან შედარებით უდაოდ ყველაზე ნაყოფიერი აღმოჩნდა. თუმცა, მაინც უნდა აღინიშნოს, რომ დამოუკიდებელი საქართველოს არსებობის მანძილზე ამ მხრივ ჯერ მხოლოდ პირველი ნაბიჯები იდგმება.

დარგში გადაღებული ფილმებიდან ვფლობთ საქართველოს მთავრობის მიერ განხორციელებულ პროექტს მოკლემეტრაჟიანი საპოპულარიზაციო ფილმის სახით -„საქართველო - ღვინის სამშობლო“. ფილმი ეხება საქართველოს ღვინის კულტურასა და ბორდოში გახსნილი ღვინის მსოფლიო ცივილიზაციის მუზეუმის საკითხებს და ამრიგად ისაა ერთგვარი მატიანე.

გვინდა მოკლედ შევეხოთ ჩვენს ქვეყანაში ტრადიციული მარნების მშენელობის საკითხს. გადაუჭარბებელი იქნება, თუ ვიტყვით, რომ კახეთში ტრადიციული მარნები უკვე ყოველი ფეხის ნაბიჯზე შენდება. გვინდა აღვნიშნოთ, რომ თუ ამ გარემოებას ხელი არ შეეშალა, ალბათ 10 წელიწადში ნამდვილი ღვინის ქვეყანა ვიქნებით. ამის ხელშემშლელი პირობები კი მრავლადაა, რომელთა მიზეზი კი ჩვენსავე თავში უნდა ვეძებოთ. ამ ეტაპზე დიდ პრობლემას წარმოადგენს მცირე მემარნეების დარგობრივი ცოდნის დონე, რაც აისახება კიდეც ჩვენი ღვინის ხარისხზე. მეორე მხრივ თავად მარნების მშენებლობისა და სისწორის საკითხიცაა დასაფიქრებელი. ვერც ღვინის ტურიზმის მხრივ დავიკვეხნით. არადა, ეს სფერო წესით უკვე ძალიან განვითარებული უნდა იყოს, მაგრამ საქმე სხვანაირადაა და ეს მნიშვნელოვანი საკითხი არასწორი მხრივ ვითარდება, ხოლო ქართული ღვინის ტურიზმი კი სულ სხვაგვარ მიდგომას მოითხოვს. მისასალმებელია, რომ გასულ წელს მევენახეობის განაკუთრებულ ზონებს ახალი ადგილი შეემატა. ესაა მიკროზონა ხაშმი, რომელიც თავის მხრივ საფერავის ჯიშის ვაზს უკავშირდება. ამ მხრივ ჯერ დიდი სამუშაოებია ჩასატარებელი, ხოლო უპირველეს ყოველისა გამოსასწორებელია ის სამარცხვინო შეცდომები, რის დროსაც აქამდე არსებული მიკროზონები უაზროდ გაფართოვდა ქინძმარაულში, ხვანჭაკარაში და სხვა. ამ შემთხვევაში ეს საკითხი სპეციალურმა კომისიამ უნდა მოამზადოს და ფართო საზოგადოებას მიანდოს განსახილველად. ორი კაცისა თუ ქალის გადასაწყვეტი ნამდვილად არ არის, თუ რამხელა და როგორი იქნება ესა თუ ის ძველი თუ ახალი მიკროზონა.

მეღვინეობის სფეროში ჩატარებულ შიდა თუ საერთაშორისო გამოფენა-დეგუსტაციებს უკვე სათვალავი აღარა აქვს. ჩვენში კი ძალზე მნიშნველოვანია ახალი ღვინის ფესტივალი, ექსპო-ჯორჯიას გამოფენა, ფესტივალი ამერ-იმერი, ქართული ღვინის კვირეული და სხვა.

დიდ პრობლემას წარმოადგენს ჩვენი ტრადიციული ჭაჭის საკითხიც, რაც უპირველესად კანონმა უნდა დაარეგულიროს. ამ სასმელის წარმოებას ჩვენი დახმარება ესაჭიროება. ჯერჯერობით მაღაზიებში წარმოდგენილი ჭაჭა ეწოდება ღვინის ქარხნებში ლექების მონაწურის, ან დაავადებული ღვინისგან გამოხდილ სითხეს, რაც უმეტესად მუხის ბურბუშელის ნახარშითაა გაზავებული და მუხის კასრებში დაძველებულად კი საღდება. მისახედია ამ სასმელის აქციზირების საკითხიც. „არყის ბაჟის“ საკითხს თავის დროზე წმ. ილია მართალიც შეეხო, თუმცა პრობლემა პრობლემადვე რჩება და ჯერ ჩვენ იმაზეც ვერ შევჯერდით, თუ რა უნდა ერქვას ღვინის ქარხნების ზემოთხსენებული ტექნოლოგიით გამოხილ სასმელსა და რა სახელს უნდა ატარებდეს სრული წესების დაცვით გამოხდილი ჭაჭა. ზოგადად ქართულ კანონში ვაზისა და ღვინის შესახებ არაერთი ცვლილებაა შესატანი და იმედს გამოვთქვამთ, რომ ახლო მომავალში საქართველოს მთავრობა საკითხისთვის გამოძებნის დროს.

გასულ წელს კინოთეატრ ამირანში გაიმართა ჩვენება ფილმისა „ნულოვანი მერიდიანი“ (რეჟისორი ნანა ჯორჯაძე), საქართველოს სომელიეთა ასოციაციის პრეზიდენტის, შალვა ხეცურიანის მონაწილეობით. ქართულ ვაზზე და ღვინოზე ამ ხარისხის ფილმი აქამდე არ მოგვეპოვებოდა. მნიშვნელოვანია, რომ ფილმმა უცხოეთის არაერთ კინოფესტივალში მიიღო მონაწილეობა და საკმაო წარმატებებიც მოიპოვა. განსაკუთრებით აღნიშვნის ღირსია მოსახლეობის ინიციატივა ძველი ქართული ვაზის ჯიშების გაშენების შესახებ. ტენდენცია ჯერხნობით ქართლსა და კახეთში აღინიშნება, თუმცა ამ ეტპაზე პროცესს ექსპერიმენტული ხასიათი აქვს და საერთო საქმე ნელა ვითარდება. ასევე არ შეიძლება არ აღინიშნოს ბიო და ნატურალური მევენახეობა-მეღვინეობის მიმართულების განსაკუთრებული წინსვლა. ამ მხრივ უკვე არაერთი სპეციალური ღონისძიებაც ჩატარდა. მაგალითად, ნატურალური ღვინის ფესტივალი „ამერ-იმერი“, ასევე „ნული კომპრომისი“, ე.წ. „ზერო“ და სხვა. ეს გარემოება ხაზს უსვამს იმას, რომ საზოგადოება ამისათვის მზადაა და განსხვავებით ინდუსტრიული მეღვინეობისა, უფრო ფართოდ ჩაერთო ამ მიმართულებაში. ბოლო პერიოდში ბიო და ნატურალური მეღვინეობის მიმართულება ერთიორად გაიზარდა, რაც მისასალმებელია. საერთოდ, უნდა აღინიშნოს, რომ ჩვენი ქვეყნის მევენახეობა-მეღვინეობის სფეროებისათვის პრიორიტეტი არის ბიო-მიმართულება, რისთვისაც დღევანდელი საზოგადოება ნამდვილად მზადაა.

 ამგვარად ჩაიარა 2018 წელმა ჩვენს ქვეყანაში. ამ შემთხვევაში ყველაზე ნათელ წერტილად მაინც გამოცემები უნდა ჩაითვალოს, რომელთა მეშვეობით ქართული ლიტერატურა ნამდვილად გამდიდრდა. ჩვენ დიდ იმედს გამოვთქვამთ, რომ ეს ტენდენცია გარდა ლიტერატურისა, სხვა სფეროებსაც გადაედება. მევენახება-მეღვინეობის დარგი ჯერჯერობით მაინც შეჭირვებულ დღეშია და საჭიროებს ჩვენს გვერდში დგომას. გვინდა განსაკუთრებული მადლობა გადავუხადოთ ბატონებს ლევან ფრუიძესა და თამაზ კობაიძეს მათი განსაკუთრებული ღვაწლისათვის. ასევე ჩვენს უცხოელ კოლეგებს, რომლებიც მოღვაწეობენ ბიო და ნატურალური მეღვინეობის სფეროებში და ჩვენც დიდად გვიდგანან გვერდში. იმედს გამოვთქვამთ, რომ ქართული ტრადიციული მევენახეობა-მეღვინეობა განვითარდება და თავის ღირსეულ ადგილზე დადგება. იგივე იმედს გამოვთქვამთ ღვინის ტურიზმის სფეროზეც. უპირველესად კი რეფორმებს კანონი ვაზისა და ღვინის შესახებ ითხოვს, თუმცა მეორე საკითხია მისი რეალობაში განხორციელება.

მცხეთა, 2018 წ.

© ღვინისკლუბი/vinoge.com